Μενόρα: Το θαμμένο κηροπήγιο

H ΜΕΝΟΡΑ – TO ΘΑΜΜΕΝΟ ΚΗΡΟΠΗΓΙΟ πρωτοδημοσιεύτηκε στη Βιέννη το 1937, εποχή κατά την οποία το κυνηγητό των Εβραίων από τους ναζί έχει γιγαντωθεί. Το βιβλίο μάς επιτρέπει να εκτιμήσουμε με τον πιο ακριβή τρόπο τα χαρακτηριστικά του πλούσιου και σύνθετου ταλέντου του συγγραφέα του, γιατί βρίσκουμε σε αυτό ταυτόχρονα τον αφηγητή, τον ιστορικό και τον στοχαστή. Αποτελεί μια θαυμάσια μεταφορά της αέναης περιπλάνησης του εβραϊκού λαού.
Η υπόθεσή του εμπνέεται από τον εβραϊκό θρύλο της επτάφωτης λυχνίας. Διηγείται την περιπέτεια της μενορά στο Ναό του Σολομώντα, την αρπαγή της από τον Τίτο, την κλοπή της στη Ρώμη από τους Βανδάλους και την ανάκτησή της από τους στρατιώτες του Ιουστινιανού με τον στρατηγό Βελισάριο.
Ένα αγόρι, νεαρός Εβραίος, αυτόπτης μάρτυρας της λεηλασίας της Ρώμης το 455 και της κλοπής της λυχνίας, έζησε ώς τα βαθιά γεράματα και πήγε στο Βυζάντιο για να πάρει πίσω από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό την ιερή μενορά.
Με βάση την ιστορία της, ο Τσβάιχ δημιουργεί ένα δυνατό δράμα, με υπέροχες αναφορές στην παρηκμασμένη Ρώμη, στο οποίο ο εβραϊκός θρύλος γίνεται μυθιστορηματικός χωρίς να χάνει τη συμβολική του δύναμη: τον αιώνιο πόνο και την αιώνια ελπίδα του εβραϊκού λαού.

Η έκδοση συνοδεύεται από ένα επίμετρο του Π.Κ. Τσούκα με παραθέματα επιστολών του Τσβάιχ μέσα σε τρεις δεκαετίες, σχετικά με τον εβραϊσμό, την εβραϊκή παράδοση και τον σιωνισμό, με τον οποίο ο συγγραφέας διαφωνούσε σε πολλά.