Ο Πόλεμος των Κόσμων

Παρακαλώ προσδεθείτε. Έτοιμοι; Ας ταξιδέψουμε λοιπόν. Όχημα μας ένα από τα λογοτεχνικά διαμάντια του προπερασμένου αιώνα. Ελάτε να παρακολουθήσουμε από κοντά τον Πόλεμο των Κόσμων.

«Κανείς δε θα το πίστευε, στα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα, ότι ο κόσμος αυτός παρακολουθούνταν στενά και με προσο¬χή από διάνοιες ανώτερες της ανθρώπινης, κι ωστόσο θνητές όσο κι εκείνη· ότι όσο οι άνθρωποι ασχολούνταν με τις κάθε λο¬γής έγνοιες τους, αποτελούσαν επίσης αντικείμενο ενδελεχούς εξέτασης και μελέτης, ίσως ακόμα και τόσο στενά όσο ένας άν¬θρωπος με μικροσκόπιο μπορεί να περιεργάζεται τα εφήμερα πλάσματα που κατακλύζουν και πολλαπλασιάζονται μέσα σε μια σταγόνα νερό. Μακαρίως καταγίνονταν οι άνθρωποι ανά τον πλανήτη με τις μικρές τους υποθέσεις, απόλυτα γαλήνιοι στη βε¬βαιότητά τους για την εξουσία τους επί της ύλης…»

Βρισκόμαστε σε μία από τις μικρές πόλεις της Αγγλικής εξοχής που ονομάζεται Woking. Και γιατί σε αυτή τη μικρή πόλη; Μα εκεί είναι το σπίτι του ανώνυμου αφηγητή αυτής της συναρπαστικής ιστορίας. Ο αφηγητής μας είναι συγγραφέας, φιλόσοφος και ερασιτέχνης αστρονόμος. Υπήρξε ένας από τους πρώτους ανθρώπους που παρατήρησε κάποιες ιδιαιτερότητες στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη και κάνοντας κάποιους απλούς για τον ίδιο συσχετισμούς, αντιλήφθηκε ότι οι Αρειανοί ξεκινούσαν μία εισβολή.

«…Καθώς ο Άρης πλησίαζε στην αντίθεση, ο Λαβέλ της Ιάβας έβαλε φωτιά στα τη¬λεγραφικά δίκτυα ανταλλαγής αστρονομικών δεδομένων με την πληροφορία για μια τεραστίων διαστάσεων έκρηξη πυρακτω¬μένων αερίων επάνω στον πλανήτη. Είχε συμβεί γύρω στα μεσά¬νυχτα, 12 του μηνός· και το φασματοσκόπιο, στο οποίο αμέσως κατέφυγε, έδειξε μια μάζα φλεγόμενων αερίων, κυρίως υδρογό¬νου, που κινούνταν με απίστευτη ταχύτητα προς τη Γη. Στις δώ¬δεκα και τέταρτο, η πύρινη μάζα είχε πάψει να είναι ορατή. Ο Λα¬ βέλ τη συνέκρινε με μια κολοσσιαία τολύπη φωτιάς που ξεπήδη¬σε απότομα και βίαια μέσα από τον πλανήτη, “σαν καυτά αέρια που εκτινάσσονται από όπλο”».

Ο αφηγητής είναι ένας απλός άνθρωπος που κάθε αναγνώστης είναι σε θέση να τον συμπαθήσει. Εργαζόταν όταν εισέβαλαν οι Αρειανοί, ξεκινά να αναζητεί τη σύζυγο του και προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα κόσμο κι ένα περιβάλλον που έχει αλλάξει ξαφνικά και δραματικά. Δέκα προερχόμενοι από τον Άρη φλεγόμενοι κύλινδροι προσγειώνονται στην Αγγλική ύπαιθρο. Οι κύλινδροι ανοίγουν κι οι δυσκίνητοι πάνω σε τρίποδα Αρειανοί αρχίζουν να περιφέρονται στο τοπίο κατακαίγοντας με τις θερμικές τους ακτίνες όποιον κι ότι βρίσκεται στο δρόμο τους. Η Ανθρωπότητα αποδεικνύεται ανίσχυρη στη σφοδρή και κακόβουλη αυτή επίθεση κι οι Αρειανοί αποκτούν εύκολα τον έλεγχο. Οι Αρειανοί είναι τρομακτικά, σκουληκόμορφα τέρατα με διογκωμένα, σκοτεινά μάτια και με δεκαέξι μακριά, ευκίνητα πλοκάμια που προεξέχουν από το χωρίς χείλια στόμα τους. Ωστόσο είναι πολύ πιο εξελιγμένοι από τους ανθρώπους και θέλουν να μετατρέψουν τη Γη σε πεδίο σίτισης. Διψούν για ζωντανό αίμα και προτίθενται να τραφούν με ανθρώπους.

Ο αφηγητής καταφέρνει κι επιβιώνει της εισβολής. Η παρατεταμένη έκθεση του στις φρικαλεότητες των Αρειανών παραλίγο να του κοστίσουν την λογική του. Μετά από πολλές περιπέτειες και σίγουρος πια ότι οι Αρειανοί δεν μπορούν να ηττηθούν, σχεδιάζει μία υπόγεια ζωή. Θα προσπαθήσει να επιζήσει στους υπονόμους όσο το δυνατόν μακρύτερα από τους νέους κυρίαρχους του πλανήτη. Πότε όμως δεν θα καταφέρει να αποδεχτεί την ιδέα μίας τέτοιας υπανθρώπινης ύπαρξης. Εκπλήσσεται ωστόσο όταν σύντομα συναντά κάποια νεκρά σώματα Αρειανών και συνειδητοποιεί το τι ήταν αυτό που τα σκότωσε…

Ο ανώνυμος αφηγητής συνήθως θεωρείται ότι είναι ο ίδιος ο H.G.Wells. Σύγχρονοι αναλυτές του «Ο Πόλεμος των Κόσμων» τον συγκρίνουν με τον Ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό και την επέκταση του, η οποία βασίζεται στην ανώτερη τεχνολογία. Ο Wells μέσω του έργου του μας παρέχει την πρώτη λογοτεχνική περιγραφή του σύγχρονου μηχανοποιημένου πολέμου. Οι εικόνες των πόλεων που εξαφανίστηκαν με όπλα μαζικής καταστροφής ήταν καταπληκτικές και προφητικές. Αυτή η εν πολλοίς επιστημονικής φαντασίας νουβέλα προανήγγειλε έναν αιώνα άνευ προηγουμένου καταστροφής, τον εκτοπισμό ολόκληρων ανθρώπινων πληθυσμών και τη χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείου εξαθλίωσης.

Ο Wells πίστευε, βεβαίως, ότι η επιστήμη και η τεχνολογία του 20ού αιώνα θα κάνουν αξιοσημείωτες ανακαλύψεις, αλλά συγχρόνως έγραψε μια σειρά από μυθιστορήματα που προέβλεπαν έναν καταστροφικό πόλεμο. «Ο Πόλεμος των Κόσμων» είναι μία προειδοποίηση, μία ανίχνευση για τη θέση της ανθρωπότητας στο σύμπαν και μία συμβουλή κατά της αυταρέσκειας.

Ο Πόλεμος των Κόσμων δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στο Pearson’s Magazine το 1897. Ο πλήρης τόμος δημοσιεύτηκε από τον William Heinemann το 1898. Μετά τη δημοσίευσή του, το έργο έγινε γενικά δεκτό με πολύ θετικές κριτικές τόσο από τους αναγνώστες όσο και από τους κριτικούς. Μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο. Την πρώτη φορά το 1953 με σκηνοθέτη τον Μπάιρον Χάσκιν και πρωταγωνιστή τον Τζιν Μπάρι και τη δεύτερη φορά το 2005 με σκηνοθέτη τον Στίβεν Σπίλμπεργκ και πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ.

Το βιβλίο στην Ελληνική γλώσσα έχει κυκλοφορήσει σε πολλές εκδόσεις μεταξύ άλλων από τους: Γαβριηλίδης (1993), Ερατώ (2003/2015), Άγκυρα (2006), Μίνωας (2006), Οξύ (2018) και Ψυχογιός (2019). Στα Αγγλικά προτείνω την revised edition 2011 από τις εκδόσεις Penguin «The War of the Worlds».

Καλή ανάγνωση!

Ειρήνη Μανδηλαρά