Πέρα

Για τις εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ αποτελεί χαρά αλλά και μεγάλη ικανοποίηση η έμπρακτη συμμετοχή της στην εκδήλωση του Δήμου Αθηναίων με την έκδοση ενός τόμου που αναφέρεται σε χώρο περατικό όλως ιδιαίτερο και αξιοπρόσεκτο, ο οποίος όντως υπήρξε, όπως αναφέρει ο συγγραφέας «προέκταση της Ευρώπης στην πρωτεύουσα πόλη της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Μιας πολιτείας ευδαίμονος στην οποία «η συμπαγής παρουσία στις αρχές του περασμένου αιώνα τριακοσίων περίπου χιλιάδων ομογενών, συνιστούσε την ισχυρότερη συγκέντρωση αστικού Ελληνικού Πληθυσμού εκτός ή εντός του τότε Ελληνικού βασιλείου». Μιας σφριγηλής και δημιουργικής Ρωμιοσύνης, μιας «Πολιτικής Ρωμιοσύνης» που της έμελλε, λίγες δεκαετίες αργότερα, να εγκαταλείψει σταδιακά τα πάτρια εδάφη, να αποξενωθεί και ουσιαστικά να εξαρθρωθεί στα χρόνια που ζούμε σήμερα.
Και ήταν καρδιά της πόλης αυτής η Περαία, το Πέρα. Και η Πόλη ασφαλώς, όπως έχει ορθά ειπωθεί, «δεν ήταν και δεν είναι μια οποιαδήποτε πόλη. Παραμένει μια διαχρονική και ακατάλυτη ιδέα ζώσα, ένας χώρος-ιδέα, ανεξάρτητα από το ποιος ασκούσε και ασκεί σήμερα εξουσία στο γεωγραφικό της πλάτος». Έχουμε πάντα πολλά να αντλήσουμε από τη μακραίωνη πορεία της, τη βυζαντινή, την οθωμανική και τη σύγχρονη.
Ο Ακύλας Μήλλας, ακραιφνής πολίτης, ιατρός και συγγραφέας του τόμου αυτού, γεννημένος στο Πέρα, πρόφτασε να ζήσει ως παιδί και να ανδρωθεί στο λυκόφως της «διεθνούς και κοσμοπολίτικης» αυτής ατμόσφαιρας, όταν το περατικό αυτό κέντρο της Κωνσταντινουπόλεως, το Σταυροδρόμι, όπως το ήξεραν οι Ρωμιοί του κάτοικοι, αριθμούσε έτι μέγα πλήθος ομογενών, με εντυπωσιακή ασφαλώς και την παρουσία των Λεβαντίνων, Αρμενίων και των λιγοστών Εβραίων που ζούσαν συγκεντρωμένοι γύρω από τις χάβρες τους.
Τα σχέδια του Ακύλα Μήλλα, που αποτελούν τον κορμό του έργου του, αναφέρονται στην κυρίως αρτηρία του χώρου αυτού, απεικονίζοντας τα κτίσματα της περιώνυμης Grande Rue de Pera, όπως την ήξεραν οι ξένοι, τον «ίσιο δρόμο το Πέρα», όπως τον γνώρισε και τον περπάτησε στα πρώτα παιδικά του χρόνια, πριν εισχωρήσει και εδώ το μπετόν με τις μοντέρνες κατασκευές, που θα εξαφάνιζαν πολλά από τα εκλεκτικιστικά αρχιτεκτονήματα, έργα μιας Belle Epoque, οι προσόψεις των οποίων αντανακλούσαν το πολιτιστικό επίπεδο εκείνων που κάποτε τα κατοίκησαν.
Οι λιγοστές σχετικά σελίδες της εκδόσεως αυτής, εμπλουτισμένες με σχέδια λεπτομερή, έργα μιας επίμονης έρευνας και ενασχόλησης του συγγραφέα, ευρύτερα γνωστό για το πολυσύνθετο και πολυσχιδές έργο του, πιστεύουμε πώς αναδεικνύουν την ιστορημένη πολιτιστική διαδρομή και δράση στη γενέθλια γη της, μιας σταδιακά αποδεκατισμένης κοιτίδας Ελληνισμού, μιας Ρωμιοσύνης που ασφαλώς εδικαιούτο και της άξιζε μια καλύτερη μοίρα.