ΣΙΔΗΡΟΥΝ ΠΑΡΑΠΕΤΑΣΜΑ Συνθλίβοντας την Ανατολική Ευρώπη, 1944-1956

Από το 1945 ώς το 1953, η Σοβιετική Ένωση μεταμόρφωσε ριζικά μια ολόκλη­ρη περιοχή, από τη Βαλτική ώς την Αδριατική, από την καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου ώς τη νότια και την ανατολική της περιφέρεια. Σε τούτο το βιβλίο όμως εγώ θα επικεντρωθώ στην κεντρική Ευρώπη. Θα αναφερθώ βέβαια στην Τσεχοσλοβακία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, καθώς και στη Γιουγκοσλαβία, αλλά θα εστιάσω ιδιαίτερα στην Ουγγαρία, την Πολωνία και την Ανατολική Γερμανία. Διάλεξα αυτές τις τρεις χώρες όχι γιατί ήταν όμοιες μεταξύ τους, αλλά γιατί ήταν τόσο διαφορετικές. Το Σιδηρούν παραπέτασμα περιγράφει πώς δημιουργήθηκαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης, με την ώθηση του Στάλιν και της μυστικής αστυνομίας του, και πώς διαμορφώθηκε η καθημερινή ζωή από τη στιγμή που παγιώθηκαν. Αντλώντας από πρόσφατα ανοιγμένα ανατολικοευρωπαϊκά αρχεία, συνεντεύξεις και προσωπικές αφηγήσεις που μεταφράζονται για πρώτη φορά, η Αν Άπλμπαουμ περιγράφει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τα διλήμματα που αντιμετώπισαν εκατομμύρια άνθρωποι προσπαθώντας να προσαρμοστούν σ’ έναν τρόπο ζωής ο οποίος αμφισβητούσε όλα όσα πίστευαν και αφαιρούσε όλα όσα είχαν αποκτήσει. Το σοβιετικό μπλοκ κατέληξε έτσι να είναι ένας χαμένος πολιτισμός, που η σκληρότητα, η παράνοια, η αλλόκοτη ηθική και η ιδιότροπη αισθητική του διατρέχουν αυτές τις ηλεκτρισμένες σελίδες.