Ο ενεργειακός χάρτης της Μαύρης Θάλασσας

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να απαντήσει σε δύο πολύ κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την ενεργειακή εφοδιαστική αλυσίδα της Ευρώπης: α) ποιος ο έλεγχος των ενεργειακών κοιτασμάτων της περιοχής β) πώς επιλέχθηκαν οι διαδρομές των πετρελαιαγωγών, ώστε να εξασφαλιστεί η συνεχής και απρόσκοπτη τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς τόσο με πετρέλαιο όσο και με φυσικό αέριο. Οι απαντήσεις πρέπει να αναζητηθούν στις γεωπολιτικές και οικονομικές ισορροπίες, με πρωταγωνιστές τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, την Τουρκία και το Ιράν. Στο νέο σκηνικό η ΕΕ παραμένει μία περιοχή ασφάλειας και, ως εκ τούτου, θα συνεχίσει να καθορίζει τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.

Στο «Μεγάλο Παιχνίδι» της ενέργειας υπάρχει χώρος για όλους, καθώς η χρήση των ενεργειακών πόρων προϋποθέτει τα εξής: την απαιτούμενη ζήτηση, ώστε όλες οι επενδύσεις να είναι οικονομικά βιώσιμες (ευρωπαϊκή αγορά), τη συνεργασία των παραγωγών χωρών (Ρωσία, Ιράν, Αζερμπαϊτζάν κ.λπ.), την εξόρυξή τους με επενδύσεις από επιχειρηματικά κεφάλαια και την κατασκευή αγωγών που θα διέρχονται από ασφαλείς περιοχές (διαμετακομιστικά κέντρα, όπως Τουρκία, Γεωργία, Αρμενία, Ελλάδα).

Άλλωστε η εξέλιξη του «Μεγάλου Παιχνιδιού» στο οποίο διαδραματίζουν ρόλο μεγάλες και περιφερειακές δυνάμεις καθιστά σαφές ότι οι θέσεις στην ενεργειακή σκακιέρα θα αλλάζουν, αλλά το «παιχνίδι» θα διατηρεί πάντα το ενδιαφέρον των θεατών-πελατών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο για τις μικρότερες χώρες της περιοχής, αποτελούν τελικά τα «κλειδιά» στη διαμόρφωση του ενεργειακού χάρτη.

Δεδομένου ότι οι μικρότερες χώρες της περιοχής που σχηματίζουν μια νοητή γεωγραφική αλυσίδα ως τη δυτική Ευρώπη, βρήκαν τις θέσεις τους στην ενεργειακή σκακιέρα, ένας οργανισμός όπως ο ΟΣΕΠ θα μπορούσε να τους παρέχει την ασφάλεια αλλά και τη διαπραγματευτική δύναμη.

Η πολιτική γειτνίασης που έχει αναπτύξει η ΕΕ καθιστά περισσότερο επιτακτική την αξιοποίηση των μηχανισμών του ΟΣΕΠ για την υλοποίηση των στόχων της στην περιοχή μέχρι και σήμερα. Επιπλέον, στο κεφάλαιο αυτό προτείνεται η ΕΕ να επεκτείνει και στην περιοχή του ΟΣΕΠ μια συλλογική «ομπρέλα» αντίστοιχη με αυτή που υπάρχει στη Μεσόγειο, ώστε να ομογενοποιήσει σταδιακά όλη αυτή την περιοχή, αφού δεν μπορεί να την εντάξει στην ευρω-μεσογειακή συνεργασία.

Τέλος, βασική επιδίωξη της μελέτης είναι να καταδειχθεί ότι η Ελλάδα ως κράτος-μέλος της ΕΕ αλλά και του ΟΣΕΠ, αλλά κυρίως ως μία σταθερή και ασφαλής χώρα, αποτελεί πολύ σημαντική συμπληρωματική ενεργειακή «γέφυρα», από την Ανατολή στη Δύση αλλά και σημείο συνάντησης των δύο αυτών πολύ σημαντικών οργανισμών, της ΕΕ και του ΟΣΕΠ.